29. juni 2011

Stávvaliid birra ja movt stávvaljuohkima sáhttá gullat

Stávvaliidda máhttit juohkit sániid lea oalle dárbbašlaš go galgá čállit sámegiela.
Suomagiela álgooahpahusas lea stávvaljuohkin leamaš hirbmat dábálaš. Sihke čállima ja lohkama leat oahpahan stávvaliiguin. Seamma prinsihpa berrešii atnit maiddái sámegiela lohkan- ja čállinoahpahusas. Ággan dasa lea ahte sámegielas leat ollu guhkes sánit, guovddáškonsonánttaid dássemolsašupmi nubbi.

Muhtin stávvaljuoguid lea váddáseabbo go earáid gullat. Dalle lea buorre vuohki guldalit movt njálmmi siste leat njuovčča, bánit ja vuoiŋŋanas go olle stávvala lohppii. Jus mat it dieđe sihkkarit galgá go leat -lg- vai -lgg- go galggat čállit mun vuolggán. Dalle dajat sáni vuosttaš stávvala, /vuolg-/. Go ollet vuosttaš stávvala lohppii, de bisánat ja guldalat njálmmis movt lea vuoiŋŋanas. Vuoiŋŋanas lea bisánan, ja ii gullo jietna ge. Njuovčča lea maŋŋeguomi vuostá, nu go juo lea go dadjá -g-. Dát mearkkaša ahte ovddit stávvala loahpas lea -g-, nappo lea vuosttaš stávval vuolg-, ja nubbi stávval lea -gán.

Jus geahččalat baicca mun vulgen, de oainnát ahte boađus lea earalágán. Go ollet vuosttaš stávvala lohppii, de gulat ahte vuoiŋŋanas boahtá, ja lea maid jietna. Njuovčča lea l-posišuvnnas.

Mu vásáhus lea ahte mánát dávjá dárbbašit eambbo hárjehallat stávvaljuohkima gullat dalle go vuoiŋŋanas bissehuvvo vuosttaš stávvala loahpas, degomat b, c, č, d, g, k, p, t, z, ž. Orru ahte jiena gullan lea meastta áidna strategiija čállimii. Muhto fas go leat fuobmán movt njálmmi siste sáhttá guldalit jietnadagaid - ja oidnet oktavuođa čállingillii - de manná geahppaseappot hárjehallat čállit.

Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar